از سالها قبل از اینکه با بهینه سازی وبسایتها آشنا شوم، همیشه برایم جالب بودم بدانم گوگل بر چه اساسی سایت ها را می چیند و برخی را بالاتر از بقیه قرار می دهد. حدسی که همیشه می زدم این بود سایت های پر بازدید را مهمتر قلمداد کرده و بر سایت های جدید و کم بیننده برتری می دهد.
اما، وقتی وارد بیزنس بهینه سازی شدم، متوجه شدم که پارامتر های زیادی در کار دخیل هستند و جالبتر این بود که این پارامتر ها 100 درصدی نبوده و تازه هر چند ماه یک بار تغییر می کنند، یعنی تاثیر گذاری آنها کمتر و بیشتر می شود.

در آن روز ها در بازار های رقابتی امریکا و کانادا و انگلیس و برخی سایت هایی با کلید واژه های بین المللی کار می کردیم. کار بسیار فشرده و سخت بود. و سایت ها به سختی و با گذشت ماه ها تلاش تیمی بالا می آمدند. وقتی تصمیم گرفتم در ایران کار کنم، طبیعتاً انتظار داشتم کار آسان تر باشد.
در ابتدا فکر می کردم شرکت سئو ی دیگری در ایران وجود نداشته باشد، ولی با یک جستجوی ساده، متوجه شدم که سخت در اشتباه بودم. نه تنها ایران از لحاظ سئو و بازاریابی آنلاین عقب نبود، بلکه شرکت هایی ساخته شده بودند که از راه بهینه سازی توانسته بودند موفقیت های بزرگی کسب کنند.

یک روز که جلسه ای داشتم با مدیر سایت پارس پیک، یکی از برترین سایت های طراحی وب در ایران، او ابراز نارضایتی از وضعیت سئوی ایران کرد. او گفت که متاسفانه هر تازه واردی که فقط واژه ی “SEO” را شنیده است، ادعا می کند کارشناس اس ای او است و کار را برای دیگران خراب می کند. وقتی پرسیدم، او گفت: بسیاری شکایت ها شنیده ام که طرف ادعا کرده شما را به صفحه اول گوگل می آوریم، و سپس پس از مدتی کار کردن بر روی سایت، با مقداری پول ارتباط را قطع کرده و صاحب سایت را شاکی کرده اند. بخاطر همین ما دیگر تصمیم گرفتیم با هیچ شرکت بهینه سازی ای کار نکنیم، و فقط طراحی وبسایت انجام دهیم، و اگر کسی پرسید، می گوییم بهینه سازی کار ما نیست و به ما ربطی ندارد!

خیلی تعجب کردم، چون با وجود رقابت سخت در امریکا بین شرکت های سئو، و کلا بازار گوگل، ولی شکایت ها کم بود. و معمولا شرکت ها به تعهدات خود پایبند بودند. اما به محض ورود به بازار بهینه سازی ایران، متوجه یک موضوع مهم شدم.

بهینه سازی بلک هت یا وایت هت؟

ما در بازار امریکا همیشه از روش های وایت هت (White-hat SEO) استفاده می کردیم. این روش ها شامل جذب ترافیک و مخاطب ارگانیک و Content Marketing (بازاریابی محتوایی) بود که شامل نشر مقالات و اخبار عامه پسند در سایت های معتبر با صرف هزینه های گزاف که حتی تا 300$ برای یک مقاله یا خبر پرداخت می کردیم و به این طریق ویزیتور های واقعی برای سایت هدف می گرفتیم. اما در کنار ما شرکت های زیادی بودند که بلک هت (Black-hat SEO یا سئو سیاه) کار می کردند. آنها تا می توانستند لینک های چیپ و بی کیفیت اتوماتیک درست می کردند و در مدت کوتاهی با استفاده از ابزار های بلک هت ترافیک ساختگی و مجازی بر روی سایت هدف فرستاده و او را یک شبه بالا می آوردند.

برخی صاحبان وبسایت با دیدن چنین نتایجی گول می خوردند و مبالغ بزرگی را پرداخت می کردند ولی خوب.. چند روز بعد یکهو از لیست نتایج بطور کامل حذف شده و مشمول مجازات (پنالتی) گوگل شده و به اصطلاح پنالایز می شدند.

اما در ایران، وقتی وارد بازار بهینه سازی سایت شدم، دیدم که “همه” به اتفاق دارند هرزنگاری می کنند و اینترنت ایران به افتضاح کشیده شده است! هر سایتی را باز می کردم، پر بود از لینک های زائد، و مطالب بی مفهوم و مزاحم، و اسکریپت های آزار دهنده، و تعجب می کردم که چرا کاربران به این سایت ها اهمیت می دهند!

واقعیت این است که سایت های ایران بسیار در جذب رضایت کاربر ضعیف هستند، و معلوم نیست چرا کاربران همچنان از این سایت ها استفاده می کنند. شاید یکی از علت های این امر نیاز مبرم به فرضاً دانلود یک فایل یا خواندن یک متن باشد که کاربران را وادار می کند وضع اسفبار سایت ها را تحمل کنند.

حتما دیده اید، فلان سایت فقط برای اینکه به شما لینک دانلود یک فایل را بدهد، یک صفحه ی پر از تبلیغات را برای شما باز می کند، و شما هرچه اسکرول می کنید به مطلب مورد نظر نمی رسید. و یکهو می بینید به پایین صفحه رسیده اید و هنوز مطلب را پیدا نکرده اید!!

یا مثلا بعضی سایت ها نتایج جستجوی قلابی (fake search results) را در گوگل منتشر می کنند و شما هر چه بالا پایین می کنید، مطلبی که دنبالش هستید را در آن برگه پیدا نمی کنید. گوگل شدیدا مخالف ایندکس کردن نتایج جستجوی سایت های دیگر در نتایج جستجوی خود می باشد.

اما از خودم پرسیدم پس با این وضع، باید کار راحت باشد. یک سایت املاک را در سال 2012 ما وارد رقابت کردیم، و این سایت هنوز آماده نشده بود. فقط مقاله درباره ی املاک و رهن و اجاره ی خانه می نوشتیم و لینک اسکیم (link scheme) را رعایت کرده و برای سایت بک لینک می ساختیم. در واقع کار ما کانتنت مارکتینگ بود (content marketing). و دیری نگذشت که ما در صفحه اول گوگل برای کلید واژه های مهمی مثل “املاک کشور”، “املاک ایران”، و… ظاهر می شدیم.

بازاریابی محتوا (Content Marketing) در ایران

پس نتیجه گرفتیم که بهترین روش برای سئو در ایران همین ایجاد مطالب آموزنده و کنار زدن سایت های مزاحم و اسپم وار بود و همین کار را هم کردیم، اما مدتی گذشت و با مشکلی جدی روبرو شدیم.

مشکل این بود که هر سایتی که رقیب ما بود، با خیال راحت، مطالب سایت ما را کپی کرده و در سایت خود گذاشته بود!

این برای ما چیز جدیدی نبود؛ زیرا پیش از آپدیت پاندا، خیلی از این سایت های بلک هت این کار را می کردند و با دزدی مطالب سایت خود را اکتیو نشان می دادند.

اما با آپدیت پاندا، گوگل آب سردی ریخت بر دستان این سایت ها. مقابله ی گوگل با مطالب تکراری (Duplicate Content) چیزی بود که خیلی از سایت های اضافی و بیخود را از صفحات اول گوگل محو کرد و به یکباره خیلی ها بیزنس خود را از دست دادند.

اما چیزی که در ایران جای تعجب داشت و دارد، این است که حتی امروز، با اینکه پس از پاندا، و پنگوئن و هامینگ برد، بارها گوگل با مطالب تکراری و دوپلیکیت مقابله و آپدیت کرده است، هنوز سایت های ایرانی علاقه زیادی به برداشتن و کپی کردن مطالب از سایت های دیگران دارند!

کپی کردن مطالب: خوب یا بد؟

کپی کردن به خودی خود هیچ بدی ای ندارد. این جمله ی معروف وجود دارد: “Copying is the act of love” یعنی: “کپی کردن تقسیم کردن محبت و خوبی است”. اما کپی به منظور آسیب رساندن به سایت مرجع و سود رساندن به خود، یا بعبارت دیگر، دور زدن طرف مقابل، کاری ناپسند و نابخشودنی است.

راه هایی وجود دارند که شما مطالب دیگران را با روش صحیح و پسندیده کپی کنید. برای این امر، شما ابتدا مطلبی که مناسب سایت شما است را پیدا کرده، و آنرا خلاصه نویسی کرده و یک لینک در پایین متن بعنوان سایت مرجع قرار می دهید. به این ترتیب، نه شامل پنالتی گوگل می شوید که مخالف مطالب تکراری است، و نه واقعا مطالب تکراری در اینترنت ایجاد کرده اید، و هم اینکه مراتب ادب و اخلاق را رعایت کرده اید با گذاشتن لینک مطلب اصلی در پایین برگۀ خود.

اما، با اینکه ما راه درست و غلط را می دانیم، می بینیم که سایت ها در مقیاس های بزرگ از روی هم کپی می کنند و ظاهرا مشکلی نیز ندارند! در گوگل چیزی وجود دارد به نام نالج گراف (Knowledge Graph). این گراف دانش در زبان انگلیسی و تعدادی از زبان های دیگر وجود دارد. و کارش این است که بین واژه ها رابطه برقرار می کند. یعنی اگر بر فرض شما سئو را جستجو کنید، آن می داند که اگر سایتی شامل واژه ی بهینه سازی باشد، این نیز همان سئو است و اینها معادل هم هستند. در واقع، این یکی از دستآورد های گوگل در زمینه ی جستجوی معنایی (Semantic Search) و هوشمند کردن موتور جستجو می باشد.

اما، گراف دانش در زبان پارسی، یا وجود ندارد یا اگر هست، احتمالا هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد. بخاطر همین، گوگل چندان در زمینۀ پارسی هوشمند فعالیت نمی کند، بعنوان مثال، گوگل هنوز نمی داند “ی” و “ي” یک چیز هستند! (دومی ي عربی است و دو نقطه پایین خود دارد.) شاید به این دلیل است که ایران در تحریم است و شاید هم به این دلیل است که ایران هنوز بازار جدی ای برای گوگل محسوب نمی شود و روی آن هنوز سرمایه گذاری نکرده است.

نتیجه گیری

در نتیجه ی این بی تفاوتی، به احتمال زیاد، گوگل محدودیت های پنالتی خود را نیز تا حد زیادی نادیده می گیرد. شاید یکی از دلایل این امر این است که سایت های بسیاری پای خود را از خط قرمز بیرون گذاشته اند و گوگل در خطوط قرمز خود تجدید نظر کرده است.

بنابر این، هنوز دیده می شود که سایت هایی با متا تگ های اسپم گونه و بلوک های متنی بی مفهوم که فقط برای موتورهای جستجو ساخته شده اند هنوز براحتی رنک می گیرند و در صفحات اول گوگل بالا می آیند.

اما، شرایط حال حاضر بنظر بسیار گذرا و ناپیدار می آید، پس بهیچ وجه توصیه نمی شود که شما نیز مانند دیگر سایت ها سایت خود را پر از کلمات کلیدی کنید و به spamming روی بیاورید. زیرا ممکن است روزی از همین روز ها گوگل رویکرد خود را درباره ی سایت های پارسی زبان تغییر داده و همۀ سایت های اینچنینی را مورد پنالتی خود قرار دهد.